Dự án condotel đầu tiên 'vỡ trận' giờ ra sao?
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.Có những người trẻ đi làm như… đi phượt
Trưa nay, chợ hoa tết Công viên Gia Định (Q.Gò Vấp, TP.HCM) trong ngày cuối cùng mở bán dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 đông nghẹt người đến mua. Trước giờ đóng cửa, nhiều người ngậm ngùi chấp nhận đại hạ giá "xả lỗ", mong vớt vát được đồng nào hay đồng đó.
Thầy hiệu trưởng bị 'tố' đánh học sinh chảy máu đầu: Thực hư thế nào?
Charlie (26 tuổi) là con lớn của Jodie Foster, từng theo học ngành sân khấu tại trường cũ của mẹ - Đại học Yale nhưng lý lịch nghề nghiệp của anh chỉ vỏn vẹn 2 vai diễn, trong đó có một vai khách mời trong bộ phim hài thất bại The Garcias (năm 2022)."Jodie đã nói với Charlie ngay từ đầu rằng cô ấy sẽ không sử dụng ảnh hưởng của mình để hỗ trợ sự nghiệp của anh", nguồn tin tiết lộ.Người trong cuộc cho biết thêm Charlie tin rằng thái độ không can thiệp của ngôi sao Hollywood là đạo đức giả vì sự nghiệp của mẹ nổi lên từ phim Taxi Driver (1976) được bà ngoại Evelyn 'Brandy' Foster hỗ trợ khi mới 13 tuổi.Jodie Foster nhận được nhiều giải thưởng: 2 giải Oscar, 3 giải BAFTA, 4 Quả cầu vàng và 1 giải Primetime Emmy. Cô cũng được vinh danh với giải Quả cầu vàng Cecil B. DeMille năm 2013 và Cành cọ vàng danh dự năm 2021. Các phim nổi tiếng cô tham gia gây tiếng vang có thể kể đến như The Silence of the Lamps, Maverick, Inside Man, The Brave One… Jodie Foster (62 tuổi) có 2 con trai với người bạn đời Cydney Bernard (ly hôn năm 2008): Kit và Charles. Theo truyền thông, nữ diễn viên đã quyết định bảo vệ các con khỏi sự chú ý của Hollywood khi còn bé. Năm 2014, nữ diễn viên kết hôn với người tình đồng giới – đạo diễn, nhiếp ảnh gia Alexandra Hedison (55 tuổi).
Trường ĐH Trà Vinh, đương kim quán quân khu vực, đang thể hiện phong độ hủy diệt với hai chiến thắng vang dội trước Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật Vĩnh Long (4-0) và Trường ĐH FPT Cần Thơ (4-1). Với 6 điểm tuyệt đối cùng hiệu số bàn thắng bại ấn tượng (+7), đại diện đến từ Trà Vinh đã chắc suất bước vào vòng bán kết. Cầu thủ số 8 Cao Lữ Minh Thuận đang là "ngòi nổ" đáng sợ nhất của đội bóng này với 5 pha lập công, dẫn đầu danh sách ghi bàn tại vòng loại khu vực Tây Nam bộ.Tuy nhiên, bước vào lượt đấu cuối, thầy trò HLV Trầm Quốc Nam sẽ phải đối mặt với một thử thách không nhỏ mang tên Trường ĐH Tây Đô. Đội chủ nhà đang rất khát khao giành điểm để cạnh tranh tấm vé đi tiếp với Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật Vĩnh Long khi cả hai cùng có 3 điểm sau 2 lượt trận.Tình thế của của Trường ĐH Tây Đô được xem là khó khăn hơn khi trước mặt họ là đương kim quán quân vòng loại miền Tây - Trường ĐH Trà Vinh. Trong khi đó, đội Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật Vĩnh Long sẽ chỉ phải gặp đối thủ dễ thở hơn là Trường ĐH FPT Cần Thơ, đội bóng đã hết cơ hội đi tiếp. Với lợi thế sân nhà cùng quyết tâm cao độ, liệu Trường ĐH Tây Đô có thể tạo nên bất ngờ trước đương kim vô địch? Đây được dự đoán là một cuộc đối đầu đầy kịch tính, hấp dẫn bởi trong khi Trường ĐH Trà Vinh đang "thăng hoa" với sức mạnh khó cản thì Trường ĐH Tây Đô lại buộc phải chiến đấu hết mình để giành lấy tấm vé vào bán kết.
VinFast VF e34 xếp hạng 4 sao an toàn theo chuẩn ASEAN NCAP
Ngày 6.1, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Q.Tân Bình (TP.HCM) cho biết đã ra lệnh bắt người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp đối với 2 nghi phạm Châu Thanh Phương và Lê Quang Nhật (cùng 21 tuổi, ở Q.Tân Phú) để làm rõ về hành vi cướp giật.Trước đó, ngày 3.1, Công an P.12 (Q.Tân Bình) tiếp nhận tin báo của chị P.M.T (26 tuổi, ở Q.Phú Nhuận) lúc 16 giờ 45 cùng ngày, chị bị 2 người chở nhau trên xe máy cướp giật điện thoại trên đường Nguyễn Minh Hoàng (Q.Tân Bình).Ngay sau khi nhận tin báo, Công an Q.Tân Bình phối hợp Phòng Cảnh sát hình sự truy xét. Đến chiều 4.1, tức chưa đầy 24 giờ kể từ khi tiếp nhận tin báo, công an đã bắt được 2 nghi phạm gây án là Nhật, Phương đưa về trụ sở phục vụ công tác điều tra.Bước đầu tại cơ quan công an, cả 2 khai nhận hành vi phạm tội của mình. Theo đó, do không có tiền tiêu xài nên Lê Quang Nhật đã rủ Châu Thanh Phương đi cướp giật tài sản.Cả 2 chở nhau bằng xe máy rảo qua nhiều tuyến đường. Khi đến đường Nguyễn Minh Hoàng (Q.Tân Bình) thì 2 tên này phát hiện chị T. đang ngồi trên xe dừng sát lề đường và đang sử dụng điện thoại nên áp sát, cướp giật tài sản, tẩu thoát.Hiện Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Q.Tân Bình tiếp tục mở rộng điều tra, truy xét những người có liên quan, xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.
